RBI Update 2025 | रिझर्व्ह बँकेने पुन्हा एकदा सामान्य ग्राहक, शेतकरी, मजूर, रोजंदारीवर चालणारे कामगार आणि साध्या कुटुंबांसाठी एक मोठा दिलासा जाहीर केला आहे. BSBD म्हणजेच बेसिक सेव्हिंग्ज बँक डिपॉझिट खात्यांमध्ये आता अशा बदलांचा पाऊस पडला आहे की ज्यामुळे छोट्या ग्राहकांची बँकिंगची डोकेदुखी मोठ्या प्रमाणात कमी होणार आहे. महागाई, वाढती फी आणि सतत बदलणाऱ्या बँकिंग नियमांच्या काळात, या बदलांना लोकांसाठी मोफत सुविधा म्हणूनच पाहिलं जात आहे.
पहिली मोठी घोषणा म्हणजे महिन्यातून किमान चार वेळा मोफत पैसे काढता येणार. त्या बँकेच्या ATM मधून असो किंवा दुसऱ्या बँकेच्या ATM मधून… ग्राहकाला एकही रुपया शुल्क द्यावा लागणार नाही. ग्रामीण भागात ATM कमी असल्याने लोक अनेकदा दूर जाऊन पैसे काढतात आणि फ्री लिमिट संपल्यावर शुल्क भरतात. आता मात्र हा भार थेट RBI ने कमी केला आहे.
दुसरी महत्त्वाची बाब म्हणजे, UPI, IMPS, NEFT, RTGS हे डिजिटल व्यवहार पैसे काढण्याच्या मर्यादेत मोजले जाणार नाहीत. म्हणजे एखादं शेतकरी कुटुंब UPI ने खताचे पैसे दिले, IMPS ने मुलाला फी पाठवली किंवा कोणीतरी NEFT ने घराचे बिल भरले, तरी या व्यवहारांसाठी वेगळे शुल्क आकारले जाणार नाही. आजच्या डिजिटल युगात लोकांनी रोख व्यवहारापेक्षा मोबाईल पेमेंटला जास्त पसंती दिली आहे आणि या निर्णयामुळे त्यांना मोठा फायदा होणार आहे.
आता सर्वात चांगली बातमी – दरवर्षी मोफत 25 पानांचं चेकबुक, मोफत इंटरनेट आणि मोबाइल बँकिंग, मोफत पासबुक किंवा मासिक स्टेटमेंट, आणि कोणत्याही शुल्काशिवाय डेबिट/ATM कार्ड. गावाकडील अनेक जण अजूनही बँकेचं पासबुक धरूनच व्यवहार समजून घेतात. त्या ग्राहकांसाठी ही सेवा किती उपयुक्त आहे हे सांगायलाच नको.
या बदलांचा उद्देश एकच – BSBD खाते लोकांपर्यंत पोहोचावं, त्यांना मोफत सुविधा मिळाव्यात आणि बँकिंग हा त्यांच्यासाठी ताण नसून मदत ठरावी. ग्रामीण बँका असोत, सहकारी बँका, पेमेंट बँका, लघु वित्त बँका किंवा मोठ्या व्यावसायिक बँका… आता सर्वांनी हे नियम पाळावे लागणार आहेत.
RBI ने बँकांना हे बदल लागू करण्यासाठी 7 दिवसांची मुदत दिली आहे. जरी अंतिम अंमलबजावणीची तारीख 1 एप्रिल 2026 असली तरी, बँका इच्छेनुसार हे नियम आधीही लागू करू शकतात. विद्यमान खातेदारांना हवे असल्यास नवीन सुविधा बँककडून मिळू शकतील, तर नियमित बचत खातेधारक देखील आपले खाते BSBD मध्ये बदलू शकतात पण त्यांचे दुसऱ्या बँकेत खाते नसावे.
आजच्या महागाईच्या काळात जिथे प्रत्येक व्यवहारावर शुल्क लावलं जातं, तिथे RBI चा हा निर्णय म्हणजे सामान्य माणसासाठी दिलासा देणारी थंडगार झुळूकच आहे. बँकांनीही आपला व्यवसाय जबाबदारीने करावा आणि लोकांपर्यंत बँकिंगची खरी सहजता पोहोचावी यालाच खऱ्या अर्थाने प्राधान्य दिलं गेलं आहे.